مبحث سوم : بایسته های دریافت چک(گفتار اول تا سوم)

رعایت همان موارد و نکاتی که در مبحث بایسته های صدور چک آوردم برای احراز صحت روند صدور چک و تشخیص چک غیر قابل اعتماد از چک قابل اعتماد، در مورد دریافت چک نیز گره گشا می باشد. در عین حال به هنگام دریافت چک و از منظر دریافت کننده ی چک رعایت نکات زیر می تواند در مورد اصالت چک و امکان وصول وجه آن بر اطمینان شما بیفزاید.

گفتار اول: اصول عملی دریافت چک

ما به خاطر اهمیت این موضوعات آنها را در چهاچوب اصول مطرح می کنیم که رعایت این اصول کمک شایانی در شناسایی «محل دار بودن چک دریافتی یا فاقد محل بودن آن» به ما خواهد کرد.

رعایت همان موارد و نکاتی که در مبحث بایسته های صدور چک آوردم برای احراز صحت روند صدور چک و تشخیص چک غیر قابل اعتماد از چک قابل اعتماد، در مورد دریافت چک نیز گره گشا می باشد. در عین حال به هنگام دریافت چک و از منظر دریافت کننده ی چک رعایت نکات زیر می تواند در مورد اصالت چک و امکان وصول وجه آن بر اطمینان شما بیفزاید.

گفتار اول: اصول عملی دریافت چک

ما به خاطر اهمیت این موضوعات آنها را در چهاچوب اصول مطرح می کنیم که رعایت این اصول کمک شایانی در شناسایی «محل دار بودن چک دریافتی یا فاقد محل بودن آن» به ما خواهد کرد.

الف- اصل رویت: این اصل بیانگر این است که چک در حضور و منظر گیرنده تحریر و امضاء و از دسته چک جدا شود و حتی الا مکان ۲ شاهد در جریان صدور و تحویل چک به شما شاهد ماجرا باشند.

ب- اصل اعتبار سنجی: مبین این معنی است که اگر از صادر کننده ی چک ، شناخت قبلی ندارید و میزان اعتبار وی و حساب بانکی او برایتان روشن نیست دریافت پرینت کار کرد ۳ ماهه یا ۶ ماهه ی اخیر آن حساب (که امضاء شده و ممهور به مهر بانک ذیربط باشد) و اندکی بررسی و تحقیق از کسبه ی محل و همکاران وی و صنف مربوطه مفید است و همچنین حتما از توانایی مالی (تمکن) و دارایی صادر کننده ی چک در جهت احقاق حق خود در آینده و امکان توقیف اموال وی در آینده اطمینان حاصل نمائید.

 ج-اصل شناسای هویت: تصویر اسناد هویت صادر کننده ی چک یعنی شناسنامه و پشت و روی کارت ملی صادر کننده ی چک که ممضی به امضاء وی باشد را اخذ کنید و نشانی  محل سکونت و محل کار و تلفن های دسترسی به وی را در حدی که اطمینان کنید در آینده در دسترس شما خواهد بود احراز و دریافت فرمائید.

گفتار دوم : نکات عملی دریافت چک

رعایت نکات عملی ذیل الذکر به ما در شناخت صادر کننده و میزان اعتبار وهمچنین سالم بودن چک وی کمک خواهد کرد که عبارتند از:

الف- بررسی وضیعت ظاهری چک: در هنگام دریافت چک مشخصات ظاهری چک را بررسی نموده واز سالم بودن نوشته وچک مطمین شوید بنابراین لازم است:

اولا: چک مخدوش و قلم خورده را دریافت نکنید.

ثانیا: چک را به تاریخ روز دریافت کنید به خاطر داشته باشید چک مدت دار ، غیر قابل اقدام کیفری با عنوان چک بلامحل است.

ثالثا:در هنگام تحریر چک توسط صادر کننده حتما خودکار یا خود نویس بررسی شود یا اجازه بخواهید که با خودکار شما متن چک نوشته شود زیرا ممکن است جوهر خودکار صادرکننده از نوع جوهر های محوشونده باشد.

رابعا: از صادر کننده ی چک بخواهید که هنگام امضاء ، نام و نام خانوادگی خود را هم به دست خط خود روی چک بنویسد.

ب- اعتبارسنجی: حتی در صورتی که اندک شناختی از صادرکننده ی چک دارید اصلح است در صورت امکان قبل از دریافت چک، به طرق مقتضی از موجودی حساب بانکی صادر کننده ی چک اطلاع حاصل کنید.

یا اگرکسی معرف صادرکننده چک می باشد از وی بخواهید ظهر چک را امضاء نموده و این جمله را ذیل آن قید نماید«پرداخت مبلغ چک را اینجانب ضمانت نمودم» تا در صورت عدم پرداخت از سوی صادر کننده بتوان بتوان علیه امضاء کننده ظهر چک اقامه دعوا نمود.

ج- تهیه تصویر: بلا فاصله پس از اخذ چک از آن تصویر (ترجیحاً تصویر رنگی) یا عکس تهیه و در سوابق خود نگهداری فرمائید.

د- مشاوره با وکیل: اگر قرار است بابت دریافت چک رسید بدهید یا از شما خواسته شد صورتجلسه یا قراردادی را که در آن به شماره و تاریخ چک اشاره شده، امضاء کنید قبل از امضاء حتما با مشاور حقوقی خود یا وکیل مورد اعتمادتان مشورت فرمائید.

توجه فرمائید که چک سفید امضاء (بدون مبلغ) یا چک بدون تاریخ، غیر قابل اقدام کیفری با عنوان چک بلامحل است. بنابر این قبل از دریافت چک سفید امضاء یا چک بدون تاریخ از مشاور حقوقی خود یا وکیل مورد اعتمادتان در باره ی توافقاتی که با طرف مقابل مد نظرتان است و آثار و مسئولیتهای صدور، دریافت، درج مبلغ و تاریخ و نهایتاً درباره چگونگی اقدام روی این گونه چکها مشورت بخواهید. 

گفتارسوم: دریافت چکهای اصداری غیر حضوری

در مورد چکهایی که در حضور و منظر شما امضاء نمی شوند بلکه باید وشاید به صورت امضاء شده تحویل شما گردند حتما موارد ذیل را رعایت کنید.

الف) اصیل بودن چک: آنچه به شما تحویل خواهد شد تصویر رنگی چک نیست بلکه اصل چک است. یک روش خوب این است که محل برش و جدا شدن برگ چک از دسته چک را به دقت ملاحظه و با نوک انگشتتان لمس کنید. این محل باید زائده های کوچکی که حاکی از جدا شدن چک از دسته چک است داشته باشد.

پشت چک را به دقت ملاحظه فرمائید. بایستی برجستگی های ناشی از حرکت و فشار قلم در محل نوشتن تاریخ و مبالغ و امضاء و حواله کرد چک قابل رویت و با نوک انگشتان قابل لمس باشد.

ب) احراز هویت تحویل دهنده و صادرکننده: تحویل دهنده ی چک به خود را بایستی کاملاً احراز هویت فرمائید. رویت اصل شناسنامه وی و تهیه ی تصویر از صفحات آن و رویت اصل کارت ملی وی و تهیه ی تصویر از پشت و روی آن مفید خواهد بود تحویل دهنده ی چک بایستیتمام پشت (ظهر) چک موصوف را با تصریح به این که ظهر نویس است در حضور شما با تصریح به نام و نام خانوادگی خود امضاء کند. بدین ترتیب مانند صادرکننده ی چک برای پرداخت وجه آن به شما مسئول خواهد بود.

اطلاعات و شماره ی تماس و نشانی صادرکننده چک را از هر شخصی که قصد دارد چک را به شما تحویل دهد دریافت فرمائید و سپس طی تماس با صادرکننده ی چک، از مفقود یا مسروقه یا جعلی یا امانی نبودن چک یا عدم وجود اشکالات و ادعاهای دیگر اطمینان حاصل فرمائید و در صورت ممکن بهتر است صادرکننده ی چک مکتوباً از انتقال چک به شما اعلام اطلاع کند و مکتوباً بلامانع بودن وصول وجه آن بوسیله ی شما را اعلام دارد تا بدین ترتیب بدون دغدغه، دارنده ی با حسن نیت آن چک شناخته شوید.