وکالت در دعاوی کیفری و مدنی

اشاره نحوه اجرای حکم قتل غیرعمدی و آسیب بدنی غیر عمدی ناشی از بی احتیاطی در رانندگی اگر بناست حکم در خصوص شما اجرا شود..... معمولاً در پرونده های (قتل غیرعمدی و آسیب بدنی غیرعمدی ناشی از بی احتیاطی در رانندگی) شخص مقصر به حبس یا جزای نقدی ونیز پرداخت دیه در حق مصدوم یا ورثه متوفی محکوم می شود.به طور مثال اگرآقای ایمان احمدی محکوم علیه پرونده ای فرضی باشد، رأی دادگاه به او ابلاغ می شود .آرای صادره از دادگاه ها قطعی یا قابل تجدیدنظر هستند.چنان چه رأی دادگاه قطعی باشد یا آن که قطعی نبوده و به قطعیت درآید، پس از ابلاغ قابل اجرا خواهد بود. اجرای حکم با دایره اجرای احکام دادسرایی است که در حوزه دادگاه صادرکننده رأی بدوی واقع شده است. ابتدا پرونده به نظر دادیار اجرای احکام می رسد ودر صورت عدم وجود ایراد یا ابهام قانونی در دادنامه ، به دفتر دستوردهنده ثبت پرونده را می دهد وقید می کند که محکوم علیه برای اجرای حکم احضار شود. برای پیگیری پرونده ، چه محکوم علیه وچه محکوم له به شماره پرونده اجرای احکام نیاز دارد. ازین رو بهتر است از مدیر اجرا، شماره پرونده اجرای احکام را درخواست نماید. نحوه اجرای حکم محکومیت به جزای نقدی اگر محکوم علیه دررأی دادگاه به جزای نقدی محکوم شده باشد، باید به دایره اجرای احکام مراجعه و معادل مبلغ جزای نقدی به حساب صندوق دولت در بانک ملی واریز، رسید یا قبض پرداخت را تحویل دایره اجرای احکام نماید ودرانتها یک نسخه از آن رسید برای خود نگه دارد. گاه ممکن است محکوم علیه توان پرداخت جزای نقدی را نداشته باشد. دراین حالت اگر جزای نقدی را نپردازد و مالی را از او به دست نیاید، به دستور قاضی صادرکننده حکم بدوی به ازای هر 100هزار ریال یک روز بازداشت می شود ودر هرحال حداکثر مدت بازداشت بابت جزای نقدی نباید از5 سال بیشتر باشد. در همین جا باید توجه شود که اگر محکوم علیه قبل از صدور حکم محکومیت به واسطه نداشتن ضامن یا پرداخت وثیقه مدنی در بازداشت باشد، این مدت در هنگام اجرای حکم برای او منظورو در قبال حبس یا جزای نقدی محاسبه می شود. بنابراین اگر فرض کنیم که آقای ایمان احمدی قبل از صدور حکم به لحاظ نداشتن ضامن 20روز در زندان بازداشت بوده وبه موجب رأی دادگاه او به پرداخت دو میلیون ریال جزای نقدی محکوم شده باشد، دیگر وجهی بابت محکومیت پرداخت نخواهد کرد زیرا آن 20روز برای او محاسبه شده است. نمونه قبض جزای نقدی بانک ملی ایران تاریخ..................... شماره حساب 90024نام صاحب حساب:درآمد دادگستری مبلغ(به عدد)800000ریال بدینوسیله تأیید می شود که مبلغ 0به حروف) هشتصد هزار ریال بابت محکومیت آقای/خانم..............موضوع پرونده شماره 82/1461085 مطروحه در ...........دریافت و به حساب فوق منظور گردید. نام ونشانی پرداخت کننده...................... امضای پرداخت کننده بانک ملی ایران شعبه.............. نحوه اجرای حکم محکومیت به حبس برای اجرای حکم حبس، ابتدا محکوم علیه احضارودرصورت عدم حضور جلب میشود. چنانچه محکوم علیه قبل از صدور حکم مدتی را در بازداشت به سربرده باشد آن ایام برای او محاسبه شده واز مدت حبس او کسر خواهد شد.در چند حالت امکان دارد محکوم علیه در تمام مدت حبس را تحمل نکند: الف:چنانچه محکوم علیه برای بار اول به علت ارتکاب جرم به مجازات حبس محکوم شده و نصف آن را گذرانده باشد، دادگاه صادرکننده رأی قطعی می تواند تحت شرایطی حکم به آزادی مشروط او صادر نماید. برای مثال ، آقای ایمان احمدی به1سال حبس محکوم شده و به زندان معرفی می شود.او برای برخورداری از آزادی مشروط باید شش ماه از حبس را تحمل کند.در این حالت چنان چه شرایط زیر محقق گردد،وی با موافقت دادستان و دادگاه صادر کننده حکم قطعی از آزادی مشروط برخوردار خواهد شد. -در مدت اجرای مجازات به طور مستمر از خود حسن اخلاق نشان دهد. -تا جایی که استطاعت دارد ضرر و زیان شاکی را بپردازد. -قاضی ناظر زندان گواهی کند که او دارای حسن اخلاق بوده واحتمال ارتکاب جرم از سوی او در آینده منتفی است. ب:روش دیگری که محکوم علیه می تواند از تحمل حبس به طور کلی خلاصی یابد،آن است که رضایت شاکی خود را بدست آورد.چنان چه موفق به أخذ رضایت شد،می تواند از دادگاه صادر کننده حکم قطعی درخواست تخفیف مجازات نماید. نمونه درخواست تخفیف مجازات ریاست محترم شعبه........................دادگاه عمومی احتراماً اینجانب ایمان احمدی فرزند اصغر محکوم علیه پرونده کلاسه................برابر رضایت نامه شماره..................ثبت دفتر اسناد رسمی شماره .................مطابق ماده 277 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری درخواست تخفیف مجازات را دارم. قبلاً از عنایت ..................سپاسگذارم. نام ونام خانوادگی نحوه اجرای حکم به پرداخت دیه اصولاً محکوم علیه از زمان وقوع حادثه(نه صدورحکم)دوسال وقت دارد تا دیه شاکی را بپردازد اما باتوجه به تورم اقتصادی و افزایش نرخ دیه درهر سال بهتر است که پس از قطعیت حکم به ویژه هنگامی که محکوم علیه اتومبیل خود را بیمه کرده، نسبت به پرداخت دیه اقدام کند.البته محکوم علیه می تواند با موافقت شاکی مهلت بیشتری نیز درخواست کند. گاه ممکن است محکوم علیه توان پرداخت دیه را به صورت یکجا نداشته باشد و بخواهد آن را به صورت اقساط پرداخت نماید.وی یرای تحقق این امر می تواند از دادگاه صادرکننده حکم بدوی درخواست تقسیط نماید.مفاد این درخواست در اوراق چاپی ای که(دادخواست تقسیط) نام دارد نوشته شده و تقدیم دادگاه می شود. ابلاغ واقعی ابلاغی است که مأمور، اوراق قضائی مانند احضاریه،اخطاریه وغیره را به خود مخاطب تسلیم کرده واز او رسید بگیرد،در غیر این صورت ابلاغ به غیر شخص مخاطب،ابلاغ قانونی نام دارد.پس اگر وقت حضور در دادگاه در محل اقامت متهم به همسرش ابلاغ شود ،این ابلاغ ،قانونی است نه واقعی. با این مقدمه،اگر حکم محکومیت متهم به صورت غیابی صادر شده باشد،او میتواند ظرف 10روزازتاریخ ابلاغ واقعی یا ازتاریخ اطلاع از رأی ، اعتراض خود را نسبت به محکومیتش به همان دادگاه تقدیم کند که در اصطلاح به آن(واخواهی) می گویند.اما اگر رأی حضوری بوده، قطعیت یافته باشد وبه محکوم علیه نیز ابلاغ شده باشد،پرونده برای اجرا به (دایره اجرای احکام)،دادسرایی که درحوزه دادگاه صادرکننده رأی بدوی واقع شده، ارسال می شود.دادستان پرونده را به قاضی اجرای احکام ارجاع می کند ودر صورت عدم وجود ایراد یا ابهام قانونی در رأی قاضی مجری حکم ضمن صدور دستور ثبت پرونده،محکوم علیه را فرا می خواند. روش معمول آن است که ابتدا محکوم علیه احضار ودر صورت عدم حضور بدون عذرموجه جلب می شود. پرسش: محکوم علیه پرونده چک برای خلاصی از محکومیت چه راهی را در پیش رو دارد؟ پاسخ:نخستین راه آن است که با مراجعه به شاکی، از او رضایت گرفته ولاشه چک را تقدیم دایره اجرای احکام نماید.مقصود از لاشه چک آن است که اصل چک از شاکی گرفته شود وامضای صادرکننده از روی چک کنده شود. دوم آن که معادل وجه چک مورد شکایت را به صندوق دادگستری واریز کرده، فیش آن را تحویل اجرای احکام دهد و برای اطمینان بیشتر، یک نسخه از فیش پرداختی را نزد خود نگه دارد. در غیر این دوحالت، نامبرده باید خود را برای تحمل حبس آماده کند تا از طریق اجرای احکام به زندان معرفی شود. نسخه سوم مخصوص ضبط در پرونده مربوطه بانک ملی ایران تاریخ:............ شماره حساب90025 نام صاحب حساب :سپرده دادگستری مبلغ(به عدد)1000000ریال بدینوسیله تأیید می شود که مبلغ (به حروف)ده میلیون ریال بابت سپرده از آقای/خانم...............موضوع پرونده شماره................مطروحه در..............دریافت و به حساب فوق منظور گردید. نام ونشانی پرداخت کننده........................ امضای پرداخت کننده بانک ملی ایران شعبه..................... از آنجا که چک برخلاف سرقت، کلاهبرداری یا خیانت درامانت از جمله (جرائم قابل گذشت)است، چنانچه محکوم علیهبتواند در طول مدت بازداشت خود، رضایت شاکی رابه روش های بالا بگیرد، دیگر نیازی نیست که بقیه مجازات حبس را تحمل کند.دراین صورت بلافاصله از زندان آزاد و پرونده اجراییش موقوف خواهد شد. پرسش:فرض کنیم آقای احمد خانزادی مبادرت به صدور چند فقره چک بلامحل در شهرهای مختلف کرده واحکام محکومیت متعددی برای او صادر شده است.چنانچه دادگاه شیراز اورا به تحمل شش ماه حبس ودادگاه اصفهان اورا به تحمل یک سال حبس و داگاه تهران اورا به تحمل دوسال حبس محکوم کرده باشد.دراین حالت برای جلوگیری ازتحقق مجازات های متعدد چه باید کرد؟ پاسخ:آقای احمد خانزادی برای جلوگیری از تحمل مجازات های مختلف، باید از دادگاه تهران یعنی آخرین دادگاهی که حکم محکومیت اورا صادر کرده تقاضای ادغام پرونده ها را بنماید تا یک مجازات در مورد او اعمال شود. نمونه درخواست ادغام ریاست محترم شعبه................دادگاه عمومی احتراماً اینجانب احمد خانزادی فرزند محمد رضا به اتهام صدور چک های بلا محل و متعددبه موجب دادنامه های1- شماره........صادره ازدادگاه شیراز2-شماره............ صادره از دادگاهاصفهان 3-شماره...............صادره از این دادگاه محترم،به تحمل حبس تعزیری محکوم شده ام.از این رو در اجرای ماده 184 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری،تقاضای نقض کلیه احکام قبلی و صدور حکم واحد را دارم. نام و نام خانوادگی امضاء به موجب این تقاضا،آقای خانزادی فقط باید یک مجازات را تحمل کند که این مجازات بین 6ماه تا 2سال حبس تعزیری می باشد. توضیح:درسال 1382،قانون مجازات چک اصلاح شد ودرمجازات های مقرر در صدور چک بلامحل اصلاحاتی صورت گرفت که برخی از این اصلاحات از حیث مجازات،به نفع بعضی از محکومین چک می باشد.از این رو اشخاصی که در حال تحمل مجازات حبس(به موجب قانون سابق) هستند،می توانند از شعبه تشخیص دیوان عالی کشور درخواست اعاده دادرسی بنمایند تا مجازات خفیف تر در مورد آنها اعمال شود. نمونه درخواست اعاده دادرسی ریاست محترم شعب تشخیص دیوان عالی کشور احتراماً اینجانب احمد خانزادی فرزند محمدرضا که به موجب دادنامه شماره..............صادره از دادگاه شعبه............عمومی تهران به اتهام یک فقره صدور چک بلامحل............به عهده بانک..............به مبلغ..............میلیون ریال به تحمل دو سال حبس محکوم گردیده ام،با توجه به قانون اصلاح صدور چک مصوب 1382 تقاضای اعاده دادرسی دارم. نام ونام خانوادگی امضاء در صورت پذیرش این درخواست توسط شعبه تشخیص دیوان عالی کشور، مجازات کمتر در مورد محکوم علیه اعمال خواهد شد. منشور حقوق متهم 1-هرکس به ارتکاب جرمی متهم شود حق دارد بی گناه فرض شود مگر این که مجرمیت (مقصر بودن) او بر طبق قانون محرز شود.(اصل 37قانون اساسی،بند3ماده 14میثاق بین المللی حقوق مدنی وسیاسی وبند1 ماده 11اعلامیه جهانی حقوق بشر) 2-هر متهمی حق دارد از مأموری که قصد جلب اورا دارد بخواهد مدارک شناسایی خودو نیز دستور قضائی متضمن دستگیری اش را به او نشان دهد. 3-متهم حق دارد در مقابل سوالات دادگاه یا مرجع تعقیب یا تحقیق سکوت اختیار کند.(مواد129و197 قانون آیین دادرسی کیفری) 4-هر متهمی حق دارد از مأمورین بازجو بخواهد در اولین فرصت به خانواده وی اطلاع دهند تا از سرنوشت او مطلع شوند و عنداللزوم برای آزادی او وثیقه یا کفیل آماده کنند.(بند 5 ماده قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی) 5-متهم حق دارد ظرف مدت10 روز به قرار بازداشت خود اعتراض تا مرجع بالاتر بلافاصله ودر وقت فوق العاده به آن رسیدگی نماید. این حق طبق قانون باید به متهم تفهیم شود.(ماده33وتبصره ماده147قانون آیین دادرسی کیفری وشق بند( ن ) ماده 3 قانون احیاء دادسرامصوب 1381) 6-چنانچه قرار التزام یا کفالت یا وثیقه برای متهم صادر گردید او حق دارد با التزام یا معرفی کفیل متمکن و یا تودیع وثیقه حسب مورد بلافاصله آزاد شود.(تبصره ماده 13 وماده 137 قانون آیین دادرسی کیفری) 7-هر متهمی حق دارد بداند که هیچ یک از ضابطان دادگستری بدون مجوز قضائی وبدون رعایت ترتیبات قانونی مجاز نیستند وارد منزل او شده و آن را بازرسی و تفتیش نمایند.(اصل 22قانون اساسی،580قانون مجازات اسلامی،مواد 96و97قانون آیین دادرسی کیفری). وکالت در دعاوی کیفری و مدنی اشاره برابرقانون اساسی در همه دادگاه ها طرفین دعوی نه تنها حق دارند برای خود وکیل انتخاب کنند بلکه در موارد زیادی حتی برای طرح دعوی استفاده از وکیل الزامی می باشد. البته اگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند باید برای آنها امکانات تعیین وکیل فراهم شود. قانون گذار برای اشخاصی که توان پرداخت دستمزد وکیل را ندارند،امکان استفاده از وکیل (معاضدتی) را پیش بینی کرده است.وکلای دادگستری مطابق قانون وکالت تکلیف دارند همه ساله در سه دعوی مدنی به عنوان کمک و معاضدت به این دسته از اشخاص قبول وکالت نمایند. کلیه دادگاه ها نیز مکلف به پذیرش وکیل هستند حتی اصحاب دعوی در دادگاه ویژه روحانیت نیز حق انتخاب وکیل دارند.اگر دادگاهی حق گرفتن وکیل را از متهم سلب کند،حکم صادره از آن دادگاه فاقد ارزش و اعتبار قانونی است. در دعاوی مدنی، یک شخص حداکثر از دو وکیل می تواند استفاده کند ولی در دعاوی کیفری سقفی برای تعداد وکلای انتخابی تعیین نشده است. وکالت بر دو نوع است: 1-وکالت در دعاوی و وکالت به صورت عام. 2-وکالت در دعاوی که موضوع بحث ما است تابع شرایط و قواعد خاص وکالت در دعاوی است.در این نوع وکالت وکیل باید دارای شرایط خاصی باشد تا بتواند در محاکم شرکت و از حق موکل خود دفاع نماید. از جمله تحصیلات حقوقی، شرکت در آزمون وکالت و گذراندن دوره کارآموزی و... اما وکالت به صورت عام تابع شرایط فوق نمی باشد وهر شخص می تواند انجام بعضی از اعمال خود را که ارتباطی به دادرسی و دادگاه ندارد به دیگری واگذار کند مثلاً به شخص دیگر وکالت دهد که ملک وی را معامله یا در اداره ثبت تفکیک نماید. برای آشنایی با نقش وکیل در دادگستری و حدود اختیارات و وظایف او وکالت در دعاوی را به دو دسته تقسیم می کنیم: الف-وکالت در دعاوی مدنی در دعاوی مدنی هریک از طرفین دعوی اجازه دارند حداکثر دو نفر وکیل به دادگاه معرفی کنند.وکلای طرفین باید دارای شرایطی باشند که به موجب قانون وکالت در دادگاه ها برای آنها مقرر شده است.از این رو اگر آقای الف برای مطالبه اجاره بهای پرداخت نشده از سوی مستأجرش به آقای ب وکالت دهد،چنانچه آقای ب دارای پروانه وکالت باشد اجازه اقامه دعوی و حضور در دادگاه ودفاع از او را دارد واگر وکیل دادگستری نباشد، تنها می تواند با این وکالت نامه با یک وکیل دادگستری قرارداد وکالت تنظیم کند تا وکیل دادگستری اخیر(که دارای پروانه وکالت است) نسبت به مطالبه حقوق آقای (الف) اقدام نماید البته این در صورتی است که در وکالت نامه ، وکالت در توکیل به صراحت قید شده باشد. وکالت ممکن است با سند رسمی یا سند غیر رسمی باشد. اگر با سند عادی و غیر رسمی عقد وکالت تنظیم شود در مورد وکالت نامه های تنظیمی در ایران وکیل می تواند زیر وکالت نامه تأیید نماید که وکالت نامه را موکل شخصاً در حضور او امضاء یا مهر کرده یا انگشت زده است و اگر وکالت در خارج ایران داده شده باشد باید به گواهی یکی از مأمورین سیاسی یا کنسولی جمهوری اسلامی ایران برسد. اگر وکالت در جلسه محاکمه داده شود، مراتب در صورت جلسه قید و به امضای موکل می رسد چنانچه موکل در زندان باشد، رئیس زندان یا معاون او باید امضا یا اثر انگشت اورا تأیید کنند. وکالت در دادگاه هایی که به پرونده های مدنی رسیدگی می کنند شامل تمام اختیارات راجع به محاکمه است جز آنچه را که موکل استثنا کرده باشد. با این وجود برای دخالت وکیل در بعضی امور، نیاز به تصریح در وکالت نامه دارد مانند: وکالت راجع به اعتراض به رأی،تجدیدنضر،فرجام خواهی و اعاده دادرسی وکالت در مصالحه و سازش وکالت درتعیین کارشناس وکالت برای درخواست صدور برگ اجرایی و تعقیب عملیات مربوط به اجرای حکم و گرفتن وجوه پرداخت شده به نام موکل و... اگر موکل وکیل خود را عزل کند باید این موضوع را به اطلاع دادگاه و وکیل معزول برساند.البته عزل وکیل مانع جریان دادرسی و محاکمه نمی شود. اگر موکل به طور شفاهی در دادگاه اظهار کند که وکیل خود را عزل کرده این موضوع توسط دادگاه صورت جلسه شده و به امضای او میرسد. تا زمانیکه عزل وکیل به اطلاع او نرسیده اقدامات او در حدود وکالت صحیح می باشد. اگر وکیل استعفای خود را به دادگاه اطلاع دهد، دادگاه به موکل اخطار می کند که خود یا توسط وکیل جدید می بایست محاکمه را پیگیری نماید و محاکمه تا زمان مراجعه وکیل جدید از جانب او حداکثر به مدت یک ماه متوقف می شود. وکلا نیاید بعد از استعفا یا معزول شدن از طرف موکل ، وکالت طرف مقابل را بپذیرند. وکلا باید هنگام محاکمه در دادگاه حاضر باشند مگر آنکه دارای عذر موجه باشند.مطابق قانون موارد زیر عدم حضور عذر موجه برای وکیل محسوب می شود: -فوت یکی از بستگان مانند پدر و مادر بزرگ -بیماری که مانع حرکت او شود یا حرکت برای درمان مضر تشخیص داده شود مانند سکته قلبی و آنفولانزا -حوادث قهری مانند سیل و زلزله -وقایع خارج از اختیار وکیل که مانع حضور او در داگاه شود مانند آنکه پرواز هواپیما به تأخیر بیفتد و زمان کافی برای حضور او با وسایل نقلیه دیگر وجود نداشته باشد.در حالت های گفته شده وکیل معذور باید عذر خود را به طور کتبی با ذکر دلایل آن برای جلسه محاکمه، به دادگاه بفرستد. اگر وکیل هم زمان در دو یا چند دادگاه دعوت شود و جمع بین آنها ممکن نباشد، باید در دادگاهی که حضور او برابر قانون آیین دادرسی کیفری یا سایر قوانین الزامی است شرکت کند و به دادگاه های دیگر لایحه بفرستد یا اگر از سوی موکل اجازه داشته باشد یک نفر وکیل دادگستری دیگر را به دادگاه معرفی کند. برای مثال اگر وکیل پرونده ای در دادگاه کیفری استان برای دفاع از متهم به قتل دارد، حضورش در این پرونده الزامی است و باید برای پرونده های دیگری که جلسه محاکمه آنها در همین زمان برگذار می شود،لایحه بفرستد. اگر در یک دعوی مدنی یک طرف دعوا دو نفر وکیل معرفی کرده باشد و به هیچ کدام اجازه اقدام انفرادی ندهد هر دو وکیل می بایست لایحه خود را به دادگاه ارسال نمایند یا این که یکی از دو وکیل به همراه لایحه وکیل دیگر در دادگاه حضور یابد.در صورت عدم وصول لایحه از طرف وکیل غایب دادگاه بدون توجه به اظهارات وکیل حاضر به رسیدگی ادامه می دهد در این حالت اگر هردو وکیل یا یکی از آنها عذر موجهی برای عدم حضور اعلام کرده باشد در صورت ضرورت جلسه دادرسی تجدید و علت تجدید جلسه و وقت رسیدگی به موکل اطلاع داده می شود. دراین صورت جلسه بعدی دادگاه به علت عدم حضور وکیل تجدید نخواهد شد. ب-وکالت در دعاوی کیفری در دعاوی جزایی،طرفین دعوی می توتنند وکیل یا وکلای مدافع خود را انتخاب و معرفی کنند. بیشتر پرونده های کیفری پس از تحقیقلت مقدماتی در دادسرا به همراه کیفرخواست در دادگاه مطرح می شوند. از این رو وکیل هم در مرحله رسیدگی مقدماتی و هم دادرسی نقش دارد. در مرحله ی مقدماتی متهم می توتند در دادسرا یک نفر وکیل همراه خود داشته باشد. نمونه وکالت نامه وقراردادآن نام شخصی نام خانوادگی و اقامتگاه موکل: ...................................................................................................... نام شخصی و خانوادگی و پایه پروانه واقامتگاه وکیل: ...................................................................................................... نام شخصی و خانوادگی واقامتگاه طرف: ...................................................................................................... حدود اختیارات وکیل: ...................................................................................................... حق الوکاله وترتیب پرداخت آن با توجه به آیین نامه مندرج در پشت این صفحه به قرار زیر است: هزینه قانونی دادرسی و مسافرت به عهده موکل است و با اخطار کتبی و عدم پرداخت،مسئولیتی از این جهت متوجه وکیل نخواهد بود.وکالت و قرارداد به شرح بالا واقع و با توجه به تمام مندرجات متن و ظهر این صفحه و اثر عدم پیشرفت کار آن را امضاءمی نمایم. تاریخ:روز /ماه /سال 13(به حروف) امضاء موکل امضاءوکیل محل گواهی:............................................................... وکیل متهم میتواند بدون مداخله در امر تحقیق پس از خاتمه تحقیقات مطالبی را که برای کشف واقع و حقیقت و دفاع از متهم یا اجرای قوانین لازم می داند به قاضی اعلام نماید.قاضی تحقیق نیز اظهارات وکیل را صورت جلسه می کند.در مرحله دادرسی اصحاب دعوی وکلای خود را به دادگاه معرفی می کنند.متهم می تواند از دادگاه تقاضا کند تا وکیلی برای او تعیین نماید.اگر دادگاه تشخیص دهد که متهم توانایی انتخاب وکیل را ندارد،از بین وکلای حوزه قضائی ودر صورت عدم امکان از نزدیکترین حوزه ی مجاور وکیلی برای متهم تعیین خواهد کرد. وکیل در توکیل معمولاً وکیل را از بین افراد مورد اعتماد و مطلع انتخاب می کنیم اما گاهی اوقات ممکن است به وکیل خود اجازه دهیم که برای امور خاصی حق داشته باشد از طرف خود،وکیل دیگری را انتخاب نماید.این عمل وکالت در توکیل نامیده می شودو چنانچه وکیل دارای حق توکیل نبوده و امر وکالت را به دیگری واگذار نماید در قبال خسارات وارده به موکل خود مسئول خواهد بود. اعمالی که وکیل از طرف موکل خود انجام می دهد در حدود اختیاراتی خواهد بود که موکلش به او بدهد و چنانچه اقدامی اضافه برآن اختیارات انجام دهد در واقع اقدام او فضولی و مسئول خواهد بود. در جرائمی که مجازات آن به موجب قانون اعدام، قصاص نفس، سنگسار و حبس ابد می باشد،اگر متهم شخصاً وکیل معرفی نکند دادکاه برای او وکیل تعیین می نماید که در اصطلاح به این اشخاص(وکلای تسخیری) می گویند. البته در جرائم منافی عفت که مجازات آن اعدام یا سنگسار است متهم می تواند از پذیرش وکیل تسخیری امتناع کند. ماده31قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه های عمومی و انقلاب: هریک از متداعیین می توانند برای خود حداکثر دو نفر وکیل انتخاب و معرفی نمایند. ماده 35قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه های عمومی وانقلاب: وکالت در دادگاه ها شامل تمام اختیارات راجع به امر دادرسی است جز آنچه را که موکل استثنا کرده یا توکیل در آن خلاف شرع باشد،لیکن در امور ذیل باید اختیارات وکیل در وکاتنامه تصریح شود: 1-وکالت راجع به اعتراض به رأی،تجدیدنظر،فرجام خواهی و اعاده دادرسی 2- وکالت در مصالحه و سازش 3-وکالت در ادعای جعل یا انکار و تردید نسبت به سند طرف و استرداد سند 4-وکالت در تعیین جاعل 5-وکالت در ارجاع امر به داوری و تعیین داور 6-وکالت در توکیل 7-وکالت در تعیین مصدق و کارشناس 8-وکالت در دعوای خسارت 9-وکالت در استرداد دادخواست یا دعوا 10-وکالت در جلب شخص ثالث و دفاع از دعوای ثالث 11-وکالت در ورود شخص ثالث و دفاع از دعوای ورود ثالث 12-وکالت در دعوای متقابل و دفاع در قبال آن 13-وکالت در ادعای اعسار 14-وکالت در قبول یا رد سوگند تبصره(1):اشاره به شماره های یاد شده در این ماده بدون ذکر موضوع آن تصریح محسوب نمی شود. تبصره(2):سوگند،شهادت،اقرار،لعان وایلاء قابل توکیل نمی باشد. ماده 36 قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه های عمومی وانقلاب: وکیل در دادرسی در صورتی حق در خواست صدور برگ اجرایی، تعقیب عملیات آن و اخذ محکوم به و وجوه ایداعی به نام موکل را خواهد داشت که در وکالت نامه تصریح شده باشد. تذکرات: 1-اثرعدم پیشرفت های حقوقی و کیفری ممکن است موجب خسارت مالی یا مسئولیت کیفری گردد و باید وکیل تأثیر آن را نسبت به مورد وکالت به موکل اعلام نماید. 2-در صورتی که موکل اقامتگاه خود را تغییر دهد،باید به طور کتبی به وکیل خود اطلاع دهد. 3-نسخه اول وکالتنامه و قرارداد، به پیوست دادخواست به دادگاه مربوط ارایه و نسخه دوم به موکل و نسخه سوم نیز نزد وکیل بایگانی باقی خواهد ماند. حسابداری دادگستری ................تأیید می نماید :از وکیل مذکور،دارای پروانه وکالت شماره..................که تا تاریخ / / 13اعتبار دارد. مبلغ (-/ )ریال ،معادل نصف مالیات بابت صندوق حمایت وکلا و کارگشایان و مبلغ(-/ )ریال ،معادل یک چهارم مالیات بابت تأمین هزینه های کانون در تاریخ / / 13وصول شد تا پایان..........ماه جاری به ترتیب به حساب شماره 12192 به نام صندوق مذکور و حساب شماره 12433 به نلام کانون وکلای دادگستری مرکز،نزد بانک ملی ایران-شعبه کاخ دادگستری (تهران)حواله یا واریز گردد. مهر/امضاء ج:دستمزد وکیل (حق الوکاله) آیین نامه تعرفه حق الوکاله و هزینه سفر وکلای دادگستری با توجه به ماده 19 لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری و پیشنهاد کانون های وکلای دادگستری کشور،آیین نامه حق الوکاله و هزینه سفر وکلا به شرح ذیل تصویب شد: ماده1:قرارداد حق الوکاله طبق ماده19لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری(مصوب سال1332) بین وکیل و موکل معتبر است.اعتبار قرارداد مذکور نسبت به محکوم علیه و شخص ثالث در صورتی است که متجاوز از مبلغ مندرج در این آیین نامه نباشد. ماده 2: به منظور تشخیص مالیات و سهم تعاون و تعیین حق الوکالهدر صورتی که قرارداد در بین نباشد،و نیز در مورد محکوم علیه، میزان حق الوکاله طبق این آیین نامه تعیین خواهد شد.در صورت اخیر،چنان چه قرارداد بین محکوم له و وکیل او مبلغی کمتر از مبلغ مندرج در این آیین نامه را مقرر دارد،مبلغ مذکور ملاک عمل خواهد بود. تبصره- کلیه دادگاه های دادگستری و مراجع غیر دادگستری ،در مواردی که طبق قانون تکلیف به تعیین حق الوکاله دارند،میران حق الوکاله را براساس این ماده محاسبه و در رای ذکر خواهند کرد. ماده3:در دعاوی مالی اعم از مدنی یا کیفری،میزان حق الوکاله در موردی که حکم دادگاه بدوی از حیث بهای خواسته قطعی است،10 درصد بهای خواسته و در موردی که حکم از حیثبهای خواسته قطعی نیست،به ترتیب ذیل تعیین می شود؛ الف:تا مبلغ 30 میلیون ریال ،11درصد از مبلغ خواسته. ب:نسبت به مازاد مبلغ 30 میلیون ریال،هفت درصد از بهای خواسته. ماده 4: 60 در صد حق الوکاله مقرر در بندهای الف وب ماده 3 به مرحله نخستین و 40 درصد بقیه به مرحله تجدیدنظر تعلق می گیرد،حق الوکاله هر مرحله در آغاز همان مرحله به وکیل پرداخت می گردد. ماده 5:الف:حق الوکاله دفاع از دعاوی ورود ثالث ،جلب ثالث ،تقابل و اعتراض ثالث،مطباق تمام حق الوکاله مرحله ای است که ثالث در آن مرحله وارد یا جلب شده یا دعوی تقابل مطرح یا به رأی صادره در آن مرحله اعتراض نوده است. ب: حق الوکاله حکم غیابی و اعتراض به حکم مذکور به میزان مقرر در بندهای الف و ب ماده 3 است.لیکن چنان چه به حکم غیابی اعتراض شود از جهت تعقیب و دفاع از دعوی،حق الوکاله دیگری به وکیل محکوم له در حکم غیابی تعلق نمی گیرد. ج: حق الوکاله وکیل در دادسراها،نظیر دادسرای نظامی،دادسرای دیوان عالی کشور و غیره،نصف میزان حق الوکاله مذکور در ماده 3 است و چنان چه وکیل دعوی را در دادگاه نیز تعقیب کند علاوه بر مبلغ مذکور،حق الوکاله مرحله نخستین نیز طبق این آیین نامه به وی تعلق می گیرد. ماده 6: در مواردی که دعوی به یکی از نتایج ذیل منتهی شود،حق الوکاله به ترتیب زیر تعیین می شود: الف:برای قرار ابطال دادخواست پس از پاسخ و دفاع از دعوی :نصف حق الوکاله مرحله نخستین. ب:برای قرار ابطال دادخواست پس از پاسخ و دفاع از دعوی:نصف حق الوکاله مرحله نخستین. ج:برای قرارسقوط دعوی تجدیدنظر قبل از پاسخ و دفاع از دعوی:یک چهارم حق الوکاله مرحله تجدیدنظر. د:برای قرار سقوط دعوی تجدیدنظر پس از پاسخ و دفاع از دعوی:نصف حق الوکاله مرحله تجدیدنظر. ه:برای قرار رد دعوی به علت قبول ایراد مرور زمان ،قرار سقوط دعوی ،اعتراض برثبت و رد تقاضای اعاده دادرسی،قرار رد دعوی به علت اعتبار امر مختومه:تمام حق الوکاله ای که برای حکم مقرر است. و:برا یسایر قرارهایی که مستقلاً قابل تجدیدنظر است میزان حق الوکاله،نصف حق الوکاله آن مرحله می باشد و در صورتی که این نوع قرارها فسخ و نقض شود.حق الوکاله ای اضافه بر آن چه برای رسیدگی ماهوی مقرر استبرای رسیدگی پس از فسخ و نقض تعلق نخواهد گرفت. ماده 7:حق الوکاله رسیدگی بعد از نقض نصف حق الوکاله قبل از نقض است. ماده 8:در دعاوی که تعیین بهای خواسته قانوناً لازم نیست،از قبیل :تخلیه ملک،تصرف عدوانی و تقسیم و ابراز و امثال آن،یا خواسته مالی نیست مانند طلاق ،تمکین،اصلاح شناسنامه،موارد مربوط به امور حسبی و در دعاوی کیفری،دادگاه میزان حق الوکاله و خسارات مورد مطالبه از طرف محکوم له را تعیین خواهد کرد اعم از این که خود متهم یا دادگاه وکیل تعیین کرده باشد.لیکن حق الوکاله هر مرحله از دادرسی نباید کمتر از مبلغ (500هزار)ریال باشد و (حق الوکاله خواسته)مالی هم طبق این آیین نامه به آن اضافه خواهد شد. ماده 9:حق الوکاله در دیوان عدالت اداری و مراجع غیر قضائی (از قبیل سازمان تعزیراتحکومتی،هیئت های مندرج در قانون کار و غیره)طبق این آیین نامه است که (60 درصد آن به مرحله نخستین و40 درصد به مرحله تجدیدنظر تعلق می گیرد) ماده 10:حق الوکاله اموری که خارج از دادگستری یا پس از طرح آن در دادگاه به داوری ارجاع می گردد و منجر به صدور رأی داور می شود و نیز موردی که دعوی در دادگاه یا خارج دادگاه به صلح ختم می شود،به میزان حق الوکاله مرحله نخستین است. ماده 11:در مورد عزل وکیل یا انتفای موضوع وکالت به جهتی از جهات قانونی دیگر،اگر کار وکیل تمام شده یا پرونده برای صدور حکم مهیا باشد،تمام حق الوکاله آن مرحله به وکیل تعلق خواهد گرفت در غیر این صورت،میزان حق الوکاله وکیل به تناسب کاری که در آن مرحله انجام داده است،به تشخیص کانون وکلا یا مراجع قضائی تعیین خواهد شد. ماده 12:در دعاوی که خواسته دعوی از طرف خواهان قانوناً تقدیم می شود،حق الوکاله به نسبت ارزش واقعی خواسته باید تعیین شود.در صورت عدم توافق طرفین در تعیین ارزش واقعی خواسته،دادگاه میزان واقعی ارزش خواسته را با ارجاع امر به کارشناس تعیین و ملاک حکم قرار می دهد. ماده13:میزان حق الوکاله امور اجرایی در دادگاه ها و شعب اجرایی ثبت،حداکثر (چهار)در صد نسبت به محکوم به یا مورد اجرا تعیین می شود و ممکن است به تناسب آن چه اجرا می شود دریافت شود.در مورد سایر اجراییه ها تعیین میزان حق الوکاله به نظر دادگاه صلاحیت دار است. ماده 14:چنان چه مطالعه پرونده قبل از قبول وکالت در موضوع دعوی به تشخیص وکیل ضرورت داشته باشد.حق الوکاله مطالعه پرونده در کلیه مراجع قضائی،دیوان عدالت اداری و مراجع غیر قضائی(20 هزار)ریال تعیین می شود و در صورت قبول وکالت در موضوع دعوی،مبلغ مزبور جزو حق الوکاله منظور خواهد شد. ماده15:وکلای دادگستری و کارگشایان مکلفند معادل نصف آن چه بابت مالیات طبق قانون مالیات های مستقیم تمبر به وکالتنامه الصاق می کنند برای صندوق حمایت وکلا و کارگشایان و نیز یک چهارم مالیات را بابت هزینه کانون به حسابداری دادگستری پرداخت کنند و صندوق دادگستری مکلف است سهم صندوق و در آخر هر ماه به کانون وکلای دادگستری مربوط بپردازد. دو درصد از آن چه وصول می شود حق الزحمه متصدیان وصول خواهد بود. ماده 16:هزینه مسافرت وکلا کیلومتری (500) ریال رفت و برگشت می باشد مگر هزینه های مذکور از سوی موکل تقبل شود و فوق العاده روزانه مبلغ(300) هزار ریال تعیین می گردد. ماده17:این آیین نامه از تاریخ 9/6/1378لازم الاجرا و آیین نامه تعرفه حق الوکاله و هزینه سفر وکلای دادگستری (مصوب تیر ماه 1341)از تاریخ فوق ملغی است. بنیاد بین المللی حقوقی سنا - دفتر وکالت و خدمات حقوقی بین المللی تهران ، مشاوره حقوقی و وکالت ...